Doel studiedag

De vrijmetselarij bestaat dit jaar 300 jaar. Dat wil zeggen dat de masculine vrijmetselarij minstens driehonderd jaar bestaat. De gemengde vrijmetselarij is van eind negentiende eeuw.

Anderson stelde in zijn constituties onder meer dat vrouwen niet als vrijmetselaren konden worden ingewijd, zonder daar verder tekst en uitleg bij te geven. In de tijd bezien wellicht een logisch standpunt omdat de verhouding tussen man en vrouw toen een andere was dan nu.

Toch werken wij als leden van gemengde ordes al lange tijd met mannen en vrouwen samen in de loge. Doet dit afbreuk aan de waarde van de Constitutie van Anderson? Of moeten we die vooral in de tijd van schrijven plaatsen en is het niet fair om daar drie eeuwen later, in een heel andere wereld, negatief over te oordelen? En als dat zo is: zou het dan geen tijd worden voor een hernieuwde vorm van de Constituties? Zoiets als wat een Oostenrijkse orde midden jaren zeventig heeft geformuleerd?

De studiedag voor de leden van NGGV en LDH is niet bedoeld om tot een nieuwe constitutie te komen. Zij is ook niet bedoeld om hier een aanzet toe te zijn. Wat wij wel willen doen is met elkaar in gesprek gaan over de actualiteit van de vrijmetselarij in de 21e eeuw.

Zeker er is de afgelopen 300 jaar veel veranderd, en, als we kijken naar de wensen van de achttiende eeuwse vrijmetselaren, dan zijn veel van die wensen ingewilligd. De mensenrechten maken integraal deel uit van onze rechtsorde. Er is sprake van algemeen kiesrecht. Iedereen wordt gelijk behandeld. Er is vrijheid van meningsuiting en vrijheid van geweten. Wat wil de vrijmetselaar nog meer? Maar tussen papier en werkelijkheid staan wetten in de weg, en praktische bezwaren. Er is een verschil tussen recht hebben en recht krijgen. Zeker, in vergelijking met de meeste landen op deze wereld hebben wij het hier goed voor elkaar.

Toch hebben velen in het Westen het gevoel dat de tot voor kort zo vanzelfsprekende westerse waarden steeds meer onder druk komen te staan. Is deze angst reƫel? En zo ja: wat moeten wij daar als vrijmetselaren dan mee? Of is het simpelweg de angst die ontstaat vanuit de onzekerheid over onze plek in de nieuwe wereldorde die zich aan het vormen is?

illustratie "Women Builders" (detail). Roman des Girart von Roussillon, Flemish, 1447. (Found with: Craftswomen in the Old Charges, in Building Trades and as Stonemasons.)